Dwalen op een rangeerterrein in Antwerpen

Dat kan ook bijna alleen maar in Antwerpen: onbeveiligd en zonder hek, kun je er zo overheen lopen. Een oud rangeerterrein van de Belgische spoorwegen in Borgerhout. Rails tot aan de horizon. Kranen als stille getuigen. Een achtergelaten treinwagon tussen de grashalmen.

Het verlaten terrein is een metafoor voor de leegte in een stad, – welke stad dan ook -, waarin mensen elkaar niet werkelijk weten te raken of zien. Tegelijkertijd is het een plek met een geschiedenis, door mensenhanden aangeraakt, die nieuwe perspectieven opent.

Op een verlaten plek kun je iets vinden. Sporen uit het verleden of inspiratie voor het nieuwe.

Nu, op dit moment, in spooklicht dat druilerige regendruppels laat schitteren, is het terrein een transitruimte in de tijd. Een ruimte waar geen leven is, te midden van dat wat juist de drukste en levendigste plek is ter wereld: de stad. De stad waar mensen elkaar willen vinden. En dwalen.

Ga jij es even lekker participeren in de samenleving

Ik geloof dat mensen graag eigen verantwoordelijkheid nemen, willen werken, zich nuttig willen voelen in de samenleving en voor een ander. Dat maakt namelijk gelukkig.

Na een eeuw van overconsumptie is er op allerlei vlakken crisis: economisch, maatschappelijk, ecologisch. Deze overconsumptie is steeds gestimuleerd door overheden. Nu opnieuw: we moeten consumeren om de economie weer aan te zwengelen. Maar is deze economie er in de eerste plaats niet om ons mensen ten dienst te zijn in plaats van andersom? Deze maatschappij is op hol geslagen (lees bijvoorbeeld eens de interessante visie van psychiater Dirk de Wachter over de borderline-maatschappij).

De crisis heeft ook iets goeds gebracht. Dat wat werkelijk belangrijk is voor een mensenleven tekent zich haarscherp af. De crisis zorgt ervoor dat we in een stroomversnelling aan veranderingen terecht komen. We moeten terug naar een zinvol bestaan waarin we voor elkaar zorgen en waar de mens centraal staat in plaats van geld.

Dat heeft niets te maken met “participatiesamenleving”, dat is alleen een ander woord om te zeggen: zoek het lekker zelf uit.

“Participatie-samenleving”, dat we met zijn allen actief meedoen aan de samenleving. Deden we dat dan niet al door deel uit te maken van die samenleving? Als een samenleving verandert, dan komt dat van binnenuit, doordat mensen reageren op de omstandigheden die er zijn. Niet doordat een minister roept: “we moeten geleidelijk naar een participatiesamenleving.”

Kabinet, zet je expertise in om de ruimte te scheppen waarin mensen een sociaal gezonde, minder individualistische (het eigene van de individu moet worden gerespecteerd en het sociale weefsel moet intact blijven) maatschappij kunnen vormen, waar oude ziekmakende systemen kunnen worden opengebroken.

Een regering moet de ruimte, voorwaarden en mogelijkheden bieden die mensen nodig hebben om te kunnen leven, dus ook voor de mensen die deel uitmaken van de samenleving die wel willen maar niet kunnen participeren. Gooi die verzorgingsstaat dus niet overboord.

Woeste onderzeegevoelens, de reden om wel te schrijven

Vorige week is het cultureel seizoen weer van start gegaan. Ook het nieuwe seizoen van het Schrijversplatform in Arnhem is geopend. Avonden met uiteenlopende thema’s, waarop beginnende en professionele schrijvers een podium krijgen. Hier alvast een aanmoediging om (meer) te schrijven.

Schrijvers, kunstenaars en artiesten dreigen soms te verzanden in onzekere gedachten over hun werk. Waarom zou je schrijven? Wat heeft mijn schrijven voor toegevoegde waarde? Wie zit er op te wachten? Iedereen schrijft tegenwoordig…

Er zijn genoeg redenen om niet te schrijven. Maar er is één belangrijke reden om het wel te doen.

Het schrijven komt vanuit een bepaalde drive. “Woeste onderzee-gevoelens”, noemde een collega-schrijver dat. De woeste zee diep van binnen borrelt, stroomt en kolkt. Daar ontspringt de creativiteit. Daar komt de drive vandaan. Die woeste onderstroom hou je niet tegen. Er is de drang om wat daar gebeurt onder woorden te brengen.

Schrijven is heel dicht bij jezelf blijven en blind hopen dat het ergens goed voor is, dat er ergens een lezer zal zijn die geraakt wordt door je tekst.

De reden om wél te schrijven?
Heel veel mensen schrijven. Daarom zijn lezers blij als er iets tussen zit dat goed is geschreven. Mensen zitten niet te wachten op wat je schrijft, maar mensen herkennen kwaliteit. Die bereik je alleen door veel te schrijven.

Dus schrijf! Zoveel mogelijk.